TPO - Đỗ Công Tạo (22 tuổi, ở xã Nhơn Ái, Phong Điền, TP. Cần Thơ) đang là sinh viên năm 2 trường Đại học Nam Cần Thơ, ngoài giờ học nam sinh còn khởi nghiệp với nghề tay trái là nuôi ong. Ngoài nuôi ong lấy mật, Tạo còn đi hướng mới, nuôi ong chúa để cung cấp giống cho các trại nuôi trên cả nước.
Hiện, Đỗ Công Tạo nuôi hơn 100 thùng ong lớn lấy mật, 400 thùng mini nuôi ong chúa trong trang trại khoảng 500m2. Các thùng ong nhỏ gọn, đủ màu sắc được sắp xếp gọn gàng dưới những tán cây xanh.
Tạo cho biết, đam mê nuôi ong từ năm học lớp 9. Sau khi nghiên cứu 1 năm từ các nguồn tài liệu và học hỏi kinh nghiệm từ các trang trại khác, Tạo nhận thấy, nuôi ong rất có lợi cho bà con nông dân, bởi cây có ong thụ phấn sẽ cho trái tốt hơn các loại côn trùng khác.
Tạo đã có đam mê nuôi ông từ lớp 9
Thay vì chỉ khai thác nuôi ong lấy mật, Tạo nảy ra ý tưởng táo bạo, nuôi ong chúa để cung cấp giống cho trại nuôi ong khắp cả nước. “Hiện nhu cầu mua ong chúa giống của các hộ nuôi rất cao, đặc biệt vào mùa gây đàn. Trong khi đó, nguồn cung chất lượng còn hạn chế”, Tạo nói lý do chọn nuôi ong chúa.
Nam sinh Cần Thơ cho biết, so sánh nuôi ong lấy mật và nuôi ong chúa thì nuôi ong chúa khó hơn nhiều lần, vì đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và tinh mắt. “Để phối được ong chúa, người nuôi phải có kinh nghiệm nhìn sau ong đi phối về, đến lúc đẻ phải nhìn và chọn ong chúa chuẩn để xuất bán cho khách hàng. Nuôi ong chúa được xem là khó nhất trong ngành nuôi ong”, Tạo nói.
Đỗ Công Tạo bên trang trại ong của mình.
Quy trình tạo ra ong chúa được Tạo thực hiện bài bản, từ khâu chọn đàn ong giống khỏe mạnh, nhiều mật, kháng trí đến tạo nụ nhân tạo bằng sáp ong; di trùng vào nụ (lấy ấu trùng từ thùng giống để di vào nụ nhân tạo - PV); sau đó đưa khay nụ nhân tạo vào thùng nuôi dưỡng. Sau khoảng 10 ngày cắt nụ đó đem qua thùng mini, và 1 - 2 ngày sau ong chúa nở ra. Đến khoảng 8 – 10 ngày sau ong chúa tự đi phối giống.
Mỗi con ong chúa trước khi xuất bán đều được kiểm tra nghiêm ngặt về khả năng đẻ trứng, con nào không đạt chuẩn sẽ loại bỏ. “Muốn bán cho khách trước tiên chọn lọc được con giống tốt, con đó lấy được cả mật hoa và mật lá, vì ong thông thường chỉ lấy mỗi mật hoa”, Tạo cho hay.
Thông thường, Tạo sẽ lấy mật vào thời tiết nắng cây có mật nhiều, tùy theo hướng gió thổi đúng cây có hoa sẽ tiết mật và ong sẽ tìm đến lấy, thường lấy tầm khoảng tháng 1 đến tháng 4, chủ yếu là hoa chôm chôm, hoa nhãn.
Ong chúa trong trang trại của Tạo
Thời gian đầu, Tạo chủ yếu đi bắt ong tự nhiên về thuần dưỡng và nuôi ong chúa bán giống. Tuy nhiên, lượng mật thu được không hiệu quả. Từ năm 2023, Tạo chuyển sang nuôi ong Ý để tạo ong chúa bán vì loại này cho lượng mật cao. Sau một thời gian kiên trì học hỏi và tích lũy kinh nghiệm, Tạo nhân đàn thành công với số lượng hơn 100 thùng ong lớn lấy mật, 400 thùng mini nuôi ong chúa.
Theo Tạo, lý do các trại nuôi ong phải thay ong chúa hằng năm vì mỗi năm khi đánh mật xong, ong chúa bị già, tốc độ sinh sản chậm lại. Mỗi ong chúa đẻ ngày, đêm từ 1.800 trứng trở lên, nếu không đạt số lượng này thì số ong thợ sẽ bị giảm, hiệu quả thu mật thấp, nên phải duy trì đàn để đảm bảo năng suất, mật lấy về luyện nhanh đặc.
Con chúa được chọn có khả năng kháng bệnh và kháng ký sinh trên ong, tránh tình trạng cận huyết vì nếu cận huyết sẽ bị giảm năng suất. Thời kỳ thay ong chúa thường sau hoặc trước thời kỳ đánh mật, khoảng tháng 7 - 9. Đây là giai đoạn lúa trổ bông, tràm ra hoa. Ong thu mật thời điểm này nuôi ong chúa rất tốt, mập mạp, sống thọ và sinh sản nhiều hơn. Vậy nên các trại lớn thường thay ong chúa đồng loạt mỗi năm để đảm bảo năng suất.
Mật ông tràm tại trang trại ong của Tạo.
Mỗi thùng ong được Tạo sơn màu và đánh số khác nhau để tránh ong đi lạc đàn, dẫn đến cắn nhau, ảnh hưởng đến số lượng. "Con ong nhớ đường vào tổ. Vì vậy, khi nuôi những thùng ong với mật độ nhiều và gần nhau phải sơn màu để ong phân biệt tổ bay vào, tránh đi nhầm xảy ra đụng độ, cắn nhau", Tạo cho biết.
Tạo cho biết, hiện trung bình mỗi tháng xuất bán đều đặn khoảng 800 con ong chúa giống cho các trại nuôi ong khắp cả nước, giá từ 200.000 đồng/con. Nhờ đó, Tạo thu lãi gần 20 triệu đồng/tháng.
Hiện, ngoài ong chúa, Tạo còn nuôi ong lấy mật, trung bình mỗi năm bán từ 300 – 500 lít mật.
