SÀNG LỌC ẢO CÁC HỢP CHẤT ỨC CHẾ ENZYME KINESIN EG5 Ở NGƯỜI DỰA TRÊN MÔ HÌNH 2D-QSAR
Đến tòa soạn 09-02-2023
Nguyễn Ngọc Lê1, Hứa Hữu Bằng2, Lê Đăng Quang3, Nguyễn Cường Quốc4, Nguyễn Trọng Tuân4, Bùi Thị Bửu Huê4, Trần Thanh Mến4, Trần Quang Đệ4*
1. Khoa Dược, Trường Đại học Nam Cần Thơ
2. Khoa Dược, Trường Đại học Võ Trường Toản
3. Viện Kỹ thuật nhiệt đới, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam 4. Khoa Khoa học Tự Nhiên, Trường Đại học Cần Thơ
*Email: tqde@ctu.edu.vn
SUMMARY
2D-QSAR MODEL BASED VIRTUAL SCREENING FOR KINESIN EG5
INHIBITORS IN HUMANS
1. GIỚI THIỆU
Kinesin là một protein thuộc loại potein vận động, được tìm thấy trong nhân tế bào. Kinesin di chuyển dọc theo sợi trục vi ống, và được thúc đẩy bởi quá trình thủy phân của adenosin triphosphat (ATP). Enzyme kinesin Eg5 cũng giống như các protein kinesin vận động khác, khi thủy phân ATP thành ADP và phosphat vô cơ các protein kinesin Eg5 sẽ sử dụng một phân tử nước và chuyển năng lượng hóa học tạo thành động lực để di chuyển dọc theo vi ống [1]. Enzym Eg5 có vai trò quan trọng trong quá trình nguyên phân [2], khi các enzyme Eg5 bị ức chế, sẽ kéo theo làm cho các trục vi ống không phát triển và không thể gắn vào kinetochore, từ đó làm cho quá trình nguyên phân không xảy ra được. Kết quả cho thấy tế bào bị ngừng phát triển và tế bào sẽ chết theo chương trình apotosis [3]. Vì vậy, phát hiện ra các chất hóa học có khả năng ức chế enzyme Eg5 là mục tiêu nghiên cứu triển vọng trong trong công cuộc phát triển các liệu pháp điều trị ung thư hiệu quả hiện nay. Chất ức chế enzyme Eg5 đầu tiên được nghiên cứu là Monastrol [4], sau đó các dẫn xuất quinazolinone (ispinesib), thiadiazoles (filanesib, litronesib, K85830) và S-trityl-L-cysteine cũng cho thấy khả năng ức chế mạnh mẽ Eg5 ở nồng độ thấp (dưới 1 µM).
Các hợp chất này hoạt động theo cơ chế ức chế hoạt động ATP kinase của Eg5 dẫn đến làm chậm quá trình giải phóng ADP và gây chết tế bào ung thư theo con đường apoptosic, từ đó đã cho thấy hiệu quả đáng khích lệ trong việc điều trị các bệnh ung thư [5, 6]. Chính vì vậy, trong nghiên cứu này, một mô hình 2D-QSAR về mối liên hệ giữa các chất ức chế và thụ thể Eg5 đã được chúng tôi xây dựng dựa trên thuật toán bình phương tối thiểu từng phần (PLS), với tập xây dựng gồm 74 chất và tập kiểm tra bao gồm 18 chất. Mô hình 2D-QSAR có thể ứng dụng vào mục đích sàng lọc ảo, định hướng, khám phá và thiết kế các cấu trúc có tác dụng ức chế Eg5. Từ đó, giúp cho tiết kiệm được rất nhiều thời gian, chi phí trong quá trình nghiên cứu và phát triển thành các loại thuốc điều trị ung thư trong tương lai.
Xem toàn văn: TẠI ĐÂY
